A.  Giriş
T.C. İçişleri Bakanlığı’nın 10.04.2020 tarih ve 89780865-153- sayılı Genelgesi[1] (“Genelge”) doğrultusunda, toplum sağlığının korunması ve kamu düzeninden bahisle 10.04.2020 tarihi saat 24:00 ila 12.04.2020 tarihi saat 24:00 arasında Büyükşehir statüsündeki Adana, Ankara, Antalya, Aydın, Balıkesir, Bursa, Denizli, Diyarbakır, Erzurum, Eskişehir, Gaziantep, Hatay, İstanbul, İzmir, Kahramanmaraş, Kayseri, Kocaeli, Konya, Malatya, Manisa, Mardin, Mersin, Muğla, Ordu, Sakarya, Samsun, Şanlıurfa, Tekirdağ, Trabzon ve Van ile Zonguldak il sınırları içinde bulunan tüm vatandaşlar hakkında sokağa çıkma yasağı getirilmiştir.

Yasakla birlikte, 10.04.2020-12.04.2020 hafta sonu süresince iş faaliyetlerini devam ettirmek isteyen iş yerlerinin, herhangi bir idari yahut cezai yaptırımla karşılaşmamaları adına yerine getirmesi lazım gelen iş ve işlemleri tamamlayarak Genelgede belirtilen hususlara uygun hareket etmesi zarureti doğmuştur.
İdare tarafından yapılan 13.04.2020 tarihli basın açıklamasında, geçtiğimiz hafta sonu için düzenlenen sokağa çıkma yasağı uygulamasının 17.04.2020 tarihi saat 24:00 ila 19.04.2020 tarihi saat 24:00 arasında da sürdürüleceği belirtilmiştir.

Öte yandan, prosedür hakkında henüz[2] başkaca bilgi paylaşılmadığından, önümüzdeki hafta sonu yürütülmesi beklenen sınırlama; Genelgede bahsedilen hususlar ve Ek Genelgede vurgulanan normlar çerçevesinde değerlendirilecektir.

 B.  Yasaktan Muafiyet
Halin gereği ve zaruriyet unsuru nedeniyle birtakım kişi, kurum ve kuruluşlar yönünden söz konusu kısıtlamaya muafiyet getirilmiştir. Böylelikle;
 >Ekmek üretiminin yapıldığı fırın ve/veya unlu mamul ruhsatlı iş yerleri,
 >Tüm sağlık ürünleri ve tıbbi malzemelerin (tıbbi maske dahil) üretiminin yapıldığı iş yerleri,
 >Kamu ve özel sağlık kurum ve kuruluşları ile eczaneler,
 >Valilikler/kaymakamlıklar tarafından belirlenecek akaryakıt istasyonları ile veteriner klinikleri,
 >Doğalgaz, elektrik, petrol sektöründe stratejik olarak faaliyet yürüten büyük tesis ve işletmeler (TÜPRAŞ, termik ve doğalgaz çevrim santralleri gibi),
 >Kargolar ve dağıtım şirketleri ve
 >Hayvan barınak, çiftlik ve bakım merkezleri, yasak süresi boyunca iş faaliyetlerine devam edebilecek iş yerlerinden sayılmıştır.[3]

Bir diğer yandan, birtakım işletmeler yönünden getirilen muafiyete benzer şekilde, bazı vatandaşların da sokağa çıkma yasağına tabi tutulmayacağı belirtilmiştir. Öyle ki;
>Yukarıda anılan iş yerlerinde yönetici, görevli veya herhangi bir nam altında çalışan sıfatına sahip olanlar,
>Elektrik, su, doğalgaz, telekomünikasyon vb. kesintiye uğramaması gereken tedarik sistemlerinin sürdürülmesi ve arızalarının giderilmesinde görevli olanlar,
>Ürün ve/veya malzemelerin naklinde, lojistiğinde yurt içi ve dışı taşımacılık kapsamında görevli olanlar,
>Kargo ve su dağıtım şirketi çalışanları,
>Demir çelik ve cam sektörü vb. sektörlerde faaliyet yürüten iş yerlerinin fırın, soğuk hava depoları gibi çalışması zorunlu bulunan kollarında görev yapanlar,
>Bozulma riski bulunan tarım ve hayvancılık ürünlerinin haşatında çalışacaklar ve
>Fırınlarda üretilen ekmeğin dağıtımında görevli olan araçlar ve çalışanlar hakkında sokağa çıkılmasına dair sınırlandırma uygulanmamıştır.[4]

 C.  Yasağa Aykırı Davranışın/Faaliyetin Sonuçları
İstisna kapsamında olmayan tüm vatandaşların evde kalması esas tutulduğundan, söz konusu tedbir ve önlemlere aykırı hareket edenler için birtakım yaptırımların uygulanacağı vurgulanmıştır.

Öyle ki, Genelgede belirtilen tedbir ve önlemlere uymayanlara 1593 Sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanunu madde 282 gereğince idari para cezası verileceği, aykırılığın durumuna göre çeşitli Kanunların ilgili maddelerince işlem yapılacağı ve en nihayetinde konusu suç teşkil eden davranışlar yönünden 5237 sayılı

Türk Ceza Kanunu madde 195 kapsamında gerekli adli işlemlerin başlatılacağı bildirilmiştir.
Gerçekten de sınırlamanın son günü olan 12.04.2020 tarihinde T.C. İçişleri Bakanlığı’ndan yapılan Duyuruda[5], sokağa çıkma yasağı uygulanan illerde (30 Büyükşehir ile Zonguldak il sınırları dahilinde) şimdilik 24.088 kişiye adli ya da idari işlem yapıldığı açıklanmıştır.

Öte yandan, iş faaliyetlerine devam etmesi hakkında sınırlamadan muaf tutulmamasına rağmen açık olan iş yerlerinin, söz konusu yasak sona erdikten sonra tespiti halinde dahi aynı idari ve adli işlemlerin uygulanacağından bahsedilmiştir.

 D.  Genel Değerlendirme ve Sonuç
Yeni tip korona virüsle (CoVID-19) mücadele kapsamında İçişleri Bakanlığı tarafından uygulanan 48 saatlik sokağa çıkma yasağının sona ermesine rağmen; önümüzdeki süreçte benzer sınırlamaların yapılacağından bahsedilmiştir.

Her ne kadar sokağa çıkma yasağından muaf tutulan işletmeler ile şahıslar belirtilmişse de bu kişiler yönünden idari ve/veya adli işlem yapılmaması için ne tür başvuru ve/veya izin prosedürünün takip edilmesi gerektiği açıkça düzenlenmemiştir.

Bu sebeplerle, herhangi bir yaptırımla karşılaşılmaması adına Şirketlerin, idarece alınan ve alınması beklenen olağanüstü önlemler karşısında muafiyetten yararlanabileceklerini gösterir vaziyette bulunmalarını, bu meyanda gereken iş ve işlemi tamamlamalarını tavsiye etmekteyiz.

Hal böyleyken, gelecek hafta sonu uygulanacağından bahsedilen ve önümüzdeki süreç içerisinde de şimdilik hafta sonlarına yönelik getirilebilecek benzer sokağa çıkma yasağı sınırlamalarına karşı iş faaliyetlerini sürdürmek isteyen iş yerlerinin, bağlı bulundukları il valiliklerine muafiyetten faydalanma taleplerini bildirir Dilekçe Örneğini iletmelerini önermekteyiz.

Ayrıyeten, çalışmasını sürdürecek iş yerlerinin, yasak süresince görev alacak çalışanlara yönelik yapacakları bildirimde, bu kişilerin Ad-Soy ad ve T.C. Kimlik Numarası bilgilerini de paylaşmaları, muhtemel kontrol ve denetimler karşısında durumun izahını kolaylaştıracaktır.

Bir diğer yandan, Şirketlerin yalnızca çalışanları hakkında yapacakları başvuruyla yetinmemeleri gerektiğini düşünmekteyiz. Görevlerine devam edecek kişilerin iş yerine ulaşımını sağlayan aracı bir Şirket bulunuyor ise Servis Şirketi ile Şirket çalışanının (şoför); böyle bir aracı şirket bulunmamasına rağmen işveren tarafından ulaşım hizmeti veriliyor ise servisi gerçekleştiren çalışanının (şoför) bilgilerinin, yine iş faaliyetini sürdürecek iş yeri yetkilisi tarafından bağlı bulunulan il valiliklerine/kaymakamlıklara iletilmesini tavsiye ederiz.

Dolayısıyla, çalışanların ikamet adresleri ile iş yeri arasındaki ulaşımı sağlayan kişiler hakkında da muafiyetten yararlanma isteğini belirtir Dilekçe Örneğinin kullanılmasını öneririz.

Konuya ilişkin herhangi bir sorunuz olması halinde her zaman bizlerle iletişime geçebilirsiniz.

Saygılarımızla,
Gülaç Hukuk Bürosu

[1] https://www.icisleri.gov.tr/2-gun-sokaga-cikma-yasagi, (Son Erişim Tarihi: 14.04.2020)

[2] 17.04.2020-19.04.2020 tarihleri arasında uygulanması beklenen sınırlamaya ilişkin getirilecek düzenlemeler doğrultusunda işbu Bilgi Bülteni ekinde sunulan başvuru metinleri revize edilecektir.

[3] Sokağa çıkma yasağından muaf tutulan iş yerlerinin tamamı için bkz. https://www.icisleri.gov.tr/2-gun-sokaga-cikma-yasagi, (Son Erişim Tarihi: 14.04.2020)

[4] Sokağa çıkma yasağından muaf tutulan vatandaşların tamamı için bkz. https://www.icisleri.gov.tr/2-gun-sokaga-cikma-yasagi (Son Erişim Tarihi: 14.04.2020)

[5] https://www.icisleri.gov.tr/2-gun-sokaga-cikma-yasagi-bu-gece-saat-2400-itibariyla-sona-eriyor (Son Erişim Tarihi: 14.04.2020)